Tesla ve SpaceX’in sahibi Elon Musk‘ın gece yaptığı paylaşım ortalığı karıştırdı. İstanbul’un fethine gönderme yapan mesajla dikkat çeken Musk, kafalarda soru işaretlerine yol açtı. Komplo teorileri havada uçuştu. Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu efsane ile gerçek arasında “Açık Unutulan Kapı Efsanesi“ni anlattı.
“Constantinople 1453” ifadesinin yer aldığı Musk’ın söz konusu paylaşımında, yatağında yatan Bizans askerine ait çizime yer verildi.
— Elon Musk (@elonmusk) June 17, 2022
Askerin, “Kapıyı kilitledim mi?” anlamına gelen ifadeyi kullandığı görüldü.
Prof. Afyoncu açıkladı
325 binden fazla beğeni ve 18 binin üzerinde yorum alan gönderiye ilişkin, tarihten siyasete kadar çeşitli alanlarda yorumlar yapıldı.
Milli Savunma Üniversitesi Rektörü ve Yeniçağ Tarihi uzmanı Prof. Dr. Erhan Afyoncu, paylaşımın ne anlama geldiğine dair tartışmalara ayrıntılı bir açıklamayla son noktayı koydu.
“Açık Unutulan Kapı efsanesi”
Afyoncu, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Elon Musk, İstanbul’un fethiyle ilgili attığı tweetinde ‘Açık Unutulan Kapı’ efsanesine atıf yapıyor. Açık kapı söylentilerinin gerçekle alakası yoktur.” dedi.
Elon Musk İstanbul’un fethiyle ilgili attığı tweetinde ‘Açık Unutulan Kapı’ efsanesine atıf yapıyor. Açık kapı söylentilerinin gerçekle alakası yoktur. Fethin şokunu atlatmak ve şehrin Türkler’in eline geçmesini küçümsemek için çıkarılmıştır. pic.twitter.com/oxLtLzsjnv
— Erhan AFYONCU (@eafyoncu) June 18, 2022
Bu efsanenin fethin şokunu atlatmak ve şehrin Türkler’in eline geçmesini küçümsemek için çıkarıldığına dikkati çeken Afyoncu, şöyle devam etti:
“Unutkanlık yüzünden açık kaldı” iddiası
“Güya kuşatma sırasında herkesin açık unuttuğu kapı Kerkoporta, dünya tarihinin akışını kesin biçimde değiştirmiştir. Hammer’den Stefan Zweig’e kadar birçok Batılı tarihçi ve edebiyatçı İstanbul’un fethinin son safhasını şu şekilde anlatırlar;
Surların arasında dolaşan birkaç Türk askeri, Edirnekapı ile Eğrikapı arasında bulunan ‘Kerkoporta/Cambazhâne’ denilen yayalara ayrılmış küçük kapılardan birisinin aklın alamayacağı bir unutkanlık yüzünden açık kaldığını görürler.
“Fethin son aşaması bu şekilde olmadı”
Diğer askerlere de haber verilir ve Türkler bu kapıdan girerek İstanbul’u fethederler. Herkesin unuttuğu bir kapı olan Kerkoporta, küçücük bir rastlantı, dünya tarihinin gidişini değiştirmiştir. Bu bilgi sadece Dukas Tarihi’nde vardır.
Dukas da kuşatma esnasında İstanbul’da değil Midilli’dedir. İddiası, dönemin diğer kaynaklarıyla uyuşmaz. Dönemin Türk kaynaklarıyla Barbaro ve Dolfin incelendiğinde fethin son aşamasının hiç de bu şekilde olmadığı anlaşılmaktadır. Açık kapı söylentilerinin gerçekle alakası yoktur.
“Fethin şokunu atlatmak için çıkarıldı”
Fethin şokunu atlatmak ve şehrin Türkler’in eline geçmesini küçümsemek için çıkarılmıştır. Bu rivayet batıda çok yaygındır. Ancak yerli ve yabancı tarihlerin çoğuna göre Türk askerleri bugünkü Topkapı’ya yakın bir yerden savaşarak şehre girmişlerdir.
Nitekim bu bölgenin ismi de surların toplardan ve atılan lağımlardan dolayı gördüğü tahribat yüzünden, fetihten sonra Top Yıkığu Mahallesi olarak anılmıştır. Fatih ve askerleri şehri açık bir kapıdan değil surları yıkarak fethetmişlerdir.”
Elon Musk’tan gündem olan ‘1453’ paylaşımı… “Kapıyı kitledim mi?”